Informacja dla organów ROD i działkowców w sprawie aktualnych i projektowanych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie ROD - 22.06.2021

W dniu 6 września 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która zmieniła system wywozu śmieci z nieruchomości m.in. niezamieszkanych, w tym ROD. Jednocześnie zobowiązała rady miast i gmin do dostosowania swoich przepisów miejscowych do nowych regulacji prawnych wynikających z ww. ustawy, najpóźniej z dniem 31 grudnia 2020 r.

Większość rad miast i gmin zrealizowała ww. obowiązek i dokonała zmian w przepisach miejscowych w wyznaczonym terminie. W związku z tym, obecnie na terenie ROD obowiązują następujące zasady związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi:

• W ROD nie obowiązuje już ryczałtowy system gospodarowania odpadami komunalnymi, gdzie zarządy ROD składając do urzędu miasta/gminy deklarację „śmieciową” musiały naliczać i uiszczać ryczałtową opłatę za wywóz śmieci. W ROD obowiązuje: 1) ogólny gminny system gospodarowania odpadami komunalnymi, gdzie zarządy ROD składając deklarację „śmieciową” co do zasady same wskazują zapotrzebowanie na określone pojemności pojemników i wyliczają opłatę za odbiór odpadów (z terenu ogólnego i poszczególnych działek), oraz 2) prywatny system gospodarowania odpadami komunalnymi oparty na indywidualnych umowach z prywatnymi firmami lub przedsiębiorstwami komunalnymi, które również pobierają opłatę za łączny wywóz śmieci z terenu ogólnego oraz działek rodzinnych.

• Decyzję o tym, w jakim systemie gospodarowania odpadami komunalnymi będzie funkcjonował ROD na danym terenie podejmuje właściwa rada miasta/gminy. Jeżeli rada miasta/gminy podejmie uchwałę o włączeniu nieruchomości niezamieszkanych, w tym ROD do ogólnego gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, zarządy ROD muszą składać deklaracje „śmieciowe” i na ich podstawie uiszczać opłaty (o ile wyrażą pisemną zgodą na ich włączenie do ww. systemu). Jeżeli rada miasta/gminy nie podejmie takiej uchwały lub ją uchyli – zarządy ROD są zobowiązane do podpisania umowy na wywóz śmieci ze stosownymi prywatnymi firmami.

• W gminnym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi, czyli na podstawie deklaracji „śmieciowych” opłata za śmieci jest wyliczana jako iloczyn stawki opłaty i zadeklarowanej liczby pojemników o określonej pojemności. Stawki opłat, które są ustalane są przez radę miasta/gminy nie mogą przekroczyć maksymalnych stawek opłat wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach tj. w 2021 r. maksymalne stawki opłat nie mogą przekroczyć 61,40 zł za odbiór pojemnika o poj. 1100 litrów lub 19,19 zł za odbiór worka o poj. 120 litrów. Za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności, maksymalne opłaty powinny być ustalone w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności.

• W systemie gminnym, ROD nie mogą skorzystać ze zwolnienia z części opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w związku z kompostowaniem bioodpadów (tak jak to ma miejsce w przypadku właścicieli budynków jednorodzinnych).

• W ROD obowiązuje segregacja śmieci, z podziałem na odpowiednie frakcje odpadów określone przez radę miasta/gminy w stosownych przepisach. Brak segregacji lub niewłaściwa segregacja może skutkować koniecznością zapłaty na rzecz miasta/gminy „kary” w wysokości co najmniej dwukrotności, a maksymalnie czterokrotności ustalonej opłaty (wysokość „kary” określa uchwała rady miasta/gminy).

W związku z wprowadzonymi zmianami, w 2020 r. KR PZD dwukrotnie zbadała funkcjonowanie w ROD zmienionych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi. Po analizie informacji dostarczonych przez Okręgi PZD, uznała, że proces wdrażania w ROD zmienionych zasad gospodarki odpadami komunalnymi ogólnie przebiega dobrze, aczkolwiek różnie wygląda w zależności od danego ogrodu. Jednocześnie KR PZD zauważyła, że w części ogrodów występują problemy związane z wejściem w życie nowych przepisów. W szczególności, część ROD została wyłączona z gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi i musiała podpisać umowy z prywatnymi firmami - wbrew woli i interesom ROD. Wiele ogrodów musiało podpisać umowę na odbiór odpadów z firmą monopolistyczną, która narzuciła bardzo wysokie opłaty. W wielu ogrodach występuje problem z brakiem lub niewłaściwą segregacją śmieci przez działkowców. Jednak największym problemem są  bardzo wysokie opłaty za odbiór śmieci, zwłaszcza tam, gdzie odbiór śmieci następuje na podstawie indywidualnych umów. W związku z powyższym, KR PZD w dniu 9.06.2020 r. podjęła uchwałę nr 7/III/2020 w sprawie obowiązujących zasad gospodarki odpadami komunalnymi na terenie ROD oraz w dniu 3.12.2020 r.  uchwałę nr 4/VII/2020 w sprawie oceny funkcjonowania w ROD zmienionych zasad gospodarowania odpadami komunalnymi, w których wyznaczyła szereg działań dla zarządów ROD, Okręgów PZD oraz jednostki krajowej, mających na celu pomoc ROD w rozwiązaniu problemów związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Realizując ww. uchwałę, Okręgi PZD we współpracy z zarządami ROD podjęły różne działania, począwszy od edukacyjnych, na prawnych – kończąc.

Jednostka krajowa PZD na bieżąco monitorowała i analizowała zmiany w prawie powszechnie obowiązującym dotyczącym gospodarki odpadami na terenie ROD i w związku z pojawieniem się kolejnego projektu ustawy z dnia 31.12.2020 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i niektórych innych ustaw, KZ PZD w dniu 27.01.2021 r. przekazał do Ministra Klimatu i Środowiska swoje uwagi i propozycje w celu zabezpieczenia interesu PZD, ROD i działkowców.  

W szczególności, KZ PZD zgłosił takie postulaty jak:

1) w związku z propozycją podwyższenia maksymalnych stawek opłat za odbiór odpadów komunalnych w przypadku nieruchomości niezamieszkanych, w tym ROD (na 1,3 % przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za worek 120 litrów, stawki za pozostałe pojemności pojemników mają być proporcjonalne) – wystąpił o zachowanie dotychczasowych maksymalnych stawek opłat tj. 3,2% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za pojemnik 1100 litrów oraz 1 % przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem na worek 120 litrów,

2) odnośnie rezygnacji z pisemnej zgody m.in. zarządów ROD na włączenie ROD do gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi – wystąpił o zachowanie dotychczasowych zasad i jednocześnie z uwagi na masowe wyłączenia ROD z gminnego systemu odbioru odpadów komunalnych wystąpił, aby ww. wyłączenia również odbywały się na podstawie zgody zarządów ROD.

3) co do braku umożliwienia zarządom ROD (w zakresie terenu ogólnego) i działkowcom (w zakresie działek) uzyskania zwolnienia z części opłaty za wywóz odpadów komunalnych w związku z zagospodarowaniem części bioodpadów w kompostownikach ogrodowych – wystąpił o objęcie ROD ww. zwolnieniem, które obecnie dotyczy wyłącznie właścicieli domków jednorodzinnych,

4) w zakresie wprowadzenia wyłącznie w przypadku bloków możliwości indywidualnego rozliczania wywozu odpadów komunalnych – wystąpił o wprowadzenie takiej możliwości również w stosunku do ROD, gdzie także występuje zbiorowa odpowiedzialność za wywóz śmieci,

5) odnośnie wprowadzenia możliwości wydawania przez Ministra Klimatu decyzji zezwalającej na czasowe odstąpienie przez mieszkańców danej gminy od przyjętego systemu segregacji odpadów – wystąpił o doprecyzowanie, że takie czasowe odstępstwo może dotyczyć również nieruchomości niezamieszkanych, w tym ROD oraz dookreślenie frakcji odpadów komunalnych, które miałyby być objęte ww. odstępstwem.

Jak się niestety okazało, w nowym projekcie nowelizacji ustawy „śmieciowej” z dnia 7.06.2021 r. opublikowanym na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (https://legislacja.gov.pl/), praktycznie żadna propozycja PZD nie została uwzględniona, co dla ogrodów oznacza m.in., że:

• zwiększą się maksymalne stawki opłat za wywóz odpadów komunalnych w przypadku nieruchomości niezamieszkanych, w tym ROD. Zwiększy się maksymalna stawka opłaty za pojemność worka 120 litrów z 1% na 1,3% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem, który jest corocznie ogłaszany w Obwieszczeniu Prezesa GUS . Stawki za pozostałe pojemności pojemników mają być proporcjonalne. Jednocześnie, MKiŚ w zestawieniu uwag zgłoszonych w ramach opiniowania i konsultacji publicznych (dostępne wraz z projektem ustawy na stronie internetowej RCL), zapowiedziało, że: „zespół ds. odpadów komunalnych w Ministerstwie Klimatu i Środowiska przedstawił rekomendacje Ministrowi w zakresie uwag wniesionych do projektu ustawy, dotyczących stawek opłat za odbiór odpadów. Zgodnie z wypracowanym rozwiązaniem uwzględniono nowe stawki opłaty - 2,6% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za pojemnik lub worek, o pojemności 120 litrów, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości (art. 6k ust. 2 pkt 5)”.

I tak:

Oznacza to, że w wielu ROD opłaty za śmieci wzrosną kilkukrotnie!

• do włączenia ROD, który dotychczas rozliczał śmieci na podstawie umowy z prywatną firmą/przedsiębiorstwem komunalnym  do gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi nie będzie już wymagana pisemna zgoda zarządu ROD. ROD będą musiały na bieżąco monitorować uchwały ogłaszane przez radę miasta i gminy oraz informacje o przetargach na stronie BIP urzędu gminy lub miasta i aby uniknąć przymusowego włączenia ROD do gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi albo tam, gdzie ROD nie chcą być w systemie gminnym – pozostawienia ich wbrew woli, będą musiały składać w bardzo krótkich okresach czasu stosowne oświadczenia,

• mimo zagospodarowywania części odpadów komunalnych w kompostownikach ogrodowych, dalej działkowcy będą zobowiązani uiszczać opłatę za śmieci w pełnej wysokości. Działkowcy nie będą mogli skorzystać ze zwolnienia z części opłaty w związku z zagospodarowywaniem bioodpadów z kompostownikach – tak jak to ma miejsce w przypadku właścicieli domów jednorodzinnych.

Krajowy Zarząd

Polskiego Związku Działkowców

Warszawa, dnia 22 czerwca 2021 r.

Wojciech Teleszyński

Komunikaty zarządu

24 czerwiec 2021